Budaya

Siporngas

CARITO on pe ba tarsarupo juo do on dohot carito ni Jaolah i, tai soni juo mantong, inda binoto carito on na betul do sanga na inda, arana na i karang-karang do on songon i mambaenna laos painte-inte potang ari. So hum tagi antong na manulis carito on, upabaenkonma sacangkir kopi paet tu donganku, oni mangido tolong muse au jisia manabusi sabungkus sigaret so leng marbual ompak na mamikirkon sanga tersongondia do na ira-ira isi ni carito on.

I sada huta di hita an, adong mada sada poso-poso alakna ama na par sip, ngapa piga jabat kecekna, salangku marsak juo do dongan-dongan nia i huta i pada-idasa. Pala iontang kalai pe mamarik-marik (mangkusip) tu huta luar, inda ra. Tagenan do nida ilala ia manjalaki pangan-panganon tu dolok-dolokan umpado mangkusip, bope sabotulna na tarmalo juo do ia martulila, pandok ni bujing-bujing na i huta ni alai i. Apalagi mantong si Langgo boru lubis jagar-jagar ni huta ni alai i, get satonga mate doma nida ilala ia paida-idana, tai nga hum nida roa ni si Japorngas. Sompat jabat icaritoon si Langgo i si ni roa nia i tu si Lanniari i ma anggi kandung ni si Japorngas. Tai bope anta na mang piga kali si Lannari marcarito tu si  Pornas, tai na so leng hum do nida roa nia. Marpikir-pikir kalai jabat sanga aha sajo pe na i pikirkon ni si Porngas ari-ari on so anso songon i bayo i na tampan i.

Rupana, sabulan na i doma, tammat ma si Porngas sikola SMA, tai bale inda giot ia tinggal i huta, hum tu saba dot tu kobun maia karejo sasadari, get mangaranto do giot nia. Sabotulna adong do giot nia manyambung sikola na hum gincat, sikola S-1 ning kalak i goarna sannari, tai biamantong alak kampong na malarat muse do, ngadong epeng ni ayahnia pasikola ia tu si. I ma so porna roa nia kehe mangaranto, nga binoto le rasoki on, na ponting leng adong giot ni roa so murmapede angoloan. Pas mantong waktuna, kehema si Porngas mangaranto tu sada huta na paling godang i banua ni alai i. Sampe jabat tolu ari dua borngin lolotna so tolap ia tu huta na godang i, manyiborang laut bage do jabat laus tu huta na godang i.

Songon posan ni tulang nia Jamangintir, pala dung lalu ia tu huta na godang i, itengget ia ma motor na rara na marnomor 34, oni mijur i lambung ni setasiun kareta api, ira-ira sakilo daona ngon setasiun kareta api i orong siambirang, i si ma parjagalan ni si Latif, anak nia na paduaon i. “Dot ia majolo ho tinggal ompak so dong pangomoanmu!” Ning tulang nia i. Pas dontong, tarsakilo sian setasiun kareta api i, pasuo maia dohot si Latif ompak manaha-naha soban i samping parjagalan nia i. Tolap tu si, na bulusma ijalang si Porngas anak ni tulang nia i si Latif. Parjolo-jolo nai ba, heran do jabat si Latif, arana nga itandai ia si Porngas, tai dung marcarito si Porngas, baruma itandai ia. Mangkuling si Latif: “Olo, masampe mei tona ni ayah jau, get ro ho mangaranto tu son, mang pade i, rap ison ma ita jolo tinggal taro manolong-nolongi au marjagal”, ning ia. Rontong alus ni si Porngas: “Olo angkang, tarimo kasi parjolo, kirim solom ni ayah dohot umak ji abang !” I jawab si Latif muse antong: “o!”, ning ia soni pondok.

Muloi sadari, i bagas ni si Latif i ma ia manompang taro manolongi si Latif marjagal. Sasakali ioban si Latif muse ia marpoken tu pasar manabusi barang jagalon. Dung tar dua poken ia di si, marsapama si Latif: “Sabotula Porngas, aha do karejo na giot jalakonmi, takok get marwarung juo do giotmu songon au on?” Ro alus ni si Porngas: “I mada angkang, aupe na marsak do roangku, inda uboto sanga aha giot ni roangku karejongku ulala i huta ni alak na godang on, anggo ipatola angkang i, kehema jolo au marlao-lao manjalaki karejongku na pade ulala jau ? Ning si Porngas. Rontong ning si Latif: “Inda monga bai, kehe mani, so ipas dapotko karejo na cocok ilala ho”. Dung na mangecek i alai satontang karejo i, incogot nai kehema si Porngas manjaki karejo anta na get tudia iape ngana binoto ia, pokokna ke ia songon i tu pasar an, i si bahat antong nida ia alak na pual-pail, tai nga binoto ia ba le sanga aha karejona.

Ompak longang-longang ia dina marlao-lao i pasar i, tartombeng ia mada sada adaboru, bo duruk jabat adaboru i, oni manyongkir palan tai ibege ia do. Arani i, ipas-ipas ipajong-jong ia adaboru i, oni mangido mohop ia antong. I mantong rasoki nai inda matubek-bek jabat adaboru i, tai senyum-senyum do paida-ida si Porngas, oni mandok obar: “Ah, nggak apa-apa kok”, ninna.

Sabotulna antong na tampanan do alakna si Porngas on. Sada bujing na lagak alak kalai an, ima si Langgo, satonga mate doma jabat paida-ida ia, tai nga giot ia bope si Langgo madung marpupu patidaon por ni roa tu si Porngas. I mada roangku so senyum adaboru na i tombeng nia i, ben tampanna  dei si Porngas. Dung i, ipaido adaboru i ia so i togu-togu tu sada lopo na donok sian i, manguas ia ning ia, get minum ilala ia. Rantong si Porngas. Dung lalu tu lopo i, mengido isin si Porngas get kehe patorus pardalalan, tai giot ni adaboru i, i dongani si Porngas jola ia minum di si, arana idope ia minum di lopo i. Rantong songon i si Porngas, kasidunganna rap minum dot mangecek-ecek kalai na dua  di si, oni sasakali rap mantata muse. Rosu mantong nida alai na dua songon na dung marsitandaan lolot. Inda lolot dung i, ilehen adaboru ma alamat ni bagas nia, oni ipangido ia muse alamat bagas ni si Porngas, ngase binoto adong kasompatan marsuo mulak, ning adaboru i.

Dung mulak tu bagas, nga tarjawab si Porngas sude sapa-sapa ni si Latif satontang karejo i, “pokokna indape adong pasuo na cocok”,  ning ia songon i. Sapoken dung i, laos kotu magorib, so mada sada motor sedan na lagak i jolo parjagalan ni si Latif i. Ia topek marjagal arana si Porngas dompak sumbayang. Marsapa mada adaboru i tu parjagalan i sanga botul adong si Porngas, dung mijur ia sian motor sedan nia i, heran juo do sapetona si Latif ben lagak ni adaboru na marmotor sedan i, oni aso muse marsitandaan dohot si Porngas ? Marsapa-sapa di bagasan roa ini. Inda lolot dung i, ro mantong si Porngas tu jolo marjagal so sumbayang muse angkang nia  si Latif. Tai ompak so kehe si Latif sumbayang, mangkuling ia tu si Porngas: “Amman…adong boru-boru bujing na lagak manjalaki ho !” Ning ia targogo sotik, laos patidaonna. Alah … adaboru na pasuo dot au i pasar  i dei na lewati! Tai senyum ia antong soni salaos manjalangna. Untungma antong dompak indadong alak na manabusi, jadi tarbaen ia mangecek-ecek dohot anak boru i. Ro ning boru bujing i, benna ia mang unjung ro tu bagas ni si Porngas, ia pe na harop do roa nia so ro muse si Porngas tu bagas nia marmayam-mayam. Ngantong tartulak si Porngas, olo ning ia songon i. Dung kehe boru bujing i mulak, si Latif pe na bahat mada sapa-sapa nia tu si Porkas. Sondia antong ning si Porngas, arana alai sakali dope pasuo i pasar an. Soni pe, jop do roa ni si Latif benna marsitandaan si Porngas dohot bujing-bujing na lagak, oni kayo muse ning roa nia.

Muloi sian i mada, tardodasma si Porngas marmayam-mayam tu bagas ni boru bujing sitandaan nia i satiop ari minggu, tai lolot-lolot malom minggu muse doma, ira-ira tarsongon na margandak ajakna. Rupana na madung kuliah do dongan sitandaan nia i, oni ayahna, bagasna pe ama na godang, oni pakarangan ni bagas i pe ama bolak, songon parbalan doma nida. Si Porngas pe sabotulna na heran do ia aso do jabat ra mardonangan dot ia alak kampung na miskin, nga binoto ia sabotulna ben harani tampan nia do. I ma so jopna roa ni boru bujing i tu sia, si Porngas sajoma pikirkonon nia ari-ari on. Muda malom minggu, kehe mei alai nadua mardalan-dalan salos manabusi pangan-panganon na tabo. Ayah ni bujing i pe heran juo do sabotulna aso ra boru nia i “margandak” dot bayo i, padohal alak kampung na miskin muse do.

I sada maso, pasuo mada si Porngas dohot ayah ni boru bujing i i bagas, oni mangkuling ia: “Nak Porngas bisa minta tolong nggak ! Aku besok pagi setelah sholat subuh akan berangkat ke bandara karena ada pekerjaan yang harus kuselesaikan di Amerika, biasalah tugas kantor, namun aku ada uang yang mau disimpan di bank. Bisa minta tolong nak, kau yang mengantarnya ke bank nanti, kalau mereka tanya apa-apa bilang saja itu uangku !” Ning ia. Ben madung lolot antong si Porngas marsitandaan dot ayah ni dongan nia i (si Magdalena), nga pade ilala si Porngas manulakna, ioloon ia songon i antong. Benna dung ioloon si Porngas i, na bulus ialap bayo i ma epeng sakopor tu kamar nia, oni ilehen ia tu si Porkas. Tarsonggot ia ben bahatna nida si Porngas epeng i, oni mangkuling ia: “Hari senin pagi  saja kuambil kemari, pak !” Ning si Porngas. Ro ning bayo i: “Nggak apa-apa, bawa saja sekarang ke rumahmu, nanti hari senin pagi baru setor ke bank, ning bayo i. Soni mantong, anta na piga kalmia ayah ni si Magdalena pasitorkon epeng tu bank, si Porngas sajoma manaruonna, epeng na bahat-bahat sajo. Ompak sadari, i suru ayah ni si Magdalena muse si Porngas mambaen nomor rekening nia i bank i, maksudnia so momo marbagi epeng dot si Porgas, tarsongon upa nia na manolongi ia manyitor epeng i tu bank. Dung adong nomor rekening bank nia sandiri i bank i, nga binoto ia mang marratus-ratus juta epeng nia, i pe benna i dokon parkantor bank i do, jop sajo doma roa ni alai parkantor bank i tu si Porngas ben bahatna epeng nia i bank i, tiop bulan martamba-tamba sajo. Ben madung bahat botul antong epeng nia i bank i, i sada maso porma roa nia manabusi bagas inganan nia dohot motor sedan. Bope mang tartabusi ia dua mocom harto na godang arga i, leng na martamba sajo dope epeng nia i bank i, arani i ro jabat obar i bagasan roa nia: “Oiii … baya e na denggan mantong roa ni bayo i jau da, inda tarbalos au i be aropku!”.

Tar dua taon do dung i, ompak partongaan bulan puaso, mang i kirim ia ma surat tu alaian so alai na sabagas marari rayo tu huta na godang i, oni i kirim ia musengtong ongkoosna marpulu juta so ro alai sude na sabagas tu huta na godang marari rayo. I si ma alai mararirayo, arana mang adongma bagas dohot motor sedan nia. Ngabedabe, na godang ma ilala amang-inang nia roa i. Sapoken nai so Ari Rayo, mang marangkat ma alai sude tu huta na godang an mar motor ALS. Pas mantong dua ari nai so ari rayo mang lalu alai tu si. Na jopma roa ni alai sude rap modom, oni mangan tabo-tabo muse tiop ari i bagas ni si Porngas i. Ben sonangna nida ayahnia angoluan ni si Porngas i huta na godang i, sompat do jabat ia marsapa: “Aha do langa sabotulna karejomu i son Porngas, na degesi antong rasokimu, marlobi-lobi doma uida jabat !” Ning ayah nia marsapa. Rontong alus ni si Porngas: “I mantong rasoki nai ayah, inda na karejo i perusahaan na gogang au ba, na manolong-nolongi karejo ni alak na kayo do au soni, muda bahat rasoki nia, ilehen ia jau bahat muse”, ning si Porngas. Mangkuling muse ayah nia: “Inang goinang, na denggan antong roa ni bayo i tele !” Mangkuling mulak si Porngas: “Olo ayah, nga tarbalos ilala denggan ni roa nia i, on pe i ma, angkon na ubuat muse do ningia boru kasayangan nia i jadi alak bagasku, sada maia boru nia, ipasma gioat nia ami marbagas, songon dia do pandapot ni ayah-umak ? Marsapa si Pongas. Ro ning umak nia: “Anggo mang songoni denggan ni roa ni alakna, nga sala i bei ibuatko boru nai, ayahmu pe satuju dei !” Ning umak nia, oni manganguk muse antong ayah nia palan.

Ompak kehe alai na sabagas marari rayo tu bagas ni si Magdalena i, idokon ayah ni si Magdalena bahaso boru nia i ning ia marangan-angan marmayam tu Swiss pala get kawin. Jadi, ipangido ia tu si Porngas so rap kehe alai marmayam tu Swiss antargan so marbagas, salaos pasimpan epeng nia satonga i nagara i. Tontu mantong, ama na jop roa ni si Porngas pabege-bege i, oni na bulusma idokon ia tu ayah dot umaknia na get kehe alai marmayam-mayam tu sada nagara na santak dao na margoar Swiss, i ma sada inganan panyimpanan ni epeng ni alak-alak na kayo i banua Eropah an, i banua ni alak si bontar matai.

Adong do jabat tar tolu poken lolotna alai na marari rayo i huta na godang i ben tagima ilala alai na i pasonang ni si Porngas i sajo, anggo anggi-anggi nia i si doma giot ni alai sikola pe so nangkan kon ke be alai tu saba dot tu kobun dohot ayah-umak ni alai. Tai ngape ipatola simatobang ni ala i, giot ni alai marbagas jolo si Porngas, nga lolot bei be, i huta ma alai jolo soni sikola, ning simatobang ni alai i. Dung lalu alai tarsapoken tu huta mulak, ro ma barita si Porngas, mang i Swiss ma alai, tai ben bahat dope uruson ni aai i nagara i, ra dope sapoken na i alai di sadun. Anggo dong rasokina, dung lalu alai tu Indonesia mulak, inda lolot be marbagas ma ia dohot gandak nia i si Magdalena. Syukur Alhamdulillah…ning kalai antong.

Pas i ari Salasa manyogot dua poken dung i, ompak mium kopi ayah ni si Porngas i lopo ni amangboru Jatulbas i huta ni alai i, nida ayah nia mada sada bayo na godang i tangkup upas, na baru mulak sian luar negeri, i bandara Soekarno-Hatta ninna. Rami doma nida alak i bandara i, i gambar-gambar kalak sajo mantong bayo i, te muko nia adop toru sajo, songon na maila ia nida na i gambar-gambar ni alak i. Anggo ayah ni si Porngas tarsonggot ia boto, arana bayo na i tangkup ni upas i nida ia songon ayah ni si Magdalena do, tai inda tarida si Porngas dot si Magdalena i si benna santak ramina alak i si. Ning sadalak wartawan na mambaen barita i televisi i, tuan X (ayah si Magdalena) itangkup arani mambuat epeng ni kantor nia martrilyun-trilyun bahatna, na i karejoon nia dohot dongan-dongan nia. Tai benna on dope dapot bukti-bukti ni kalakuan nia na so pade i (panangko godang), i ma so bisa tartangkup. Ninna, alak-alak na dot mambantu bayo i, angkan na i tangkup ni upas muse do so i pareso. Untung male ngadong kalak i lopo i na manandai bayo na ona tangkup i i televisi i, jadi inda aru ila roa ni ayah ni si Porngas (Jamargoso), oni na kehema ia torus mulak tu bagas nia. Atia pasuo dot alak bagas nia, icaritoon ia na nida nia i televisi ompak minum kopi i lopo an. Tarsonggot muse adaboru nia i, oni pingsan jabat, rongom muse kalak jabat i bagasan bagas ni alai i, marsak roa ni alak i benna pingsan i adaboru ni Jamargoso i.

Borngin na i, ro mantong barita sian huta na godang an, tangis-tangis jabat si Porngas mancaritoon bala godang na i adopi nia, alak na godang na angkan jadi tulang nia i i ma ayah si Magdalena mang itangkup upas, arana ia ninna manangko epeng na bahat i kantor nia an, oni alak-alak na dohot mambantu karejo nia na jahat i, inda lolot be ipareso upas muse mei, muda tarbukti adong hubungann, angkon na i uhum juo, satorusna i sidangkon i pangadilan so binoto bukti-bukina na marsala sanga inda.

Tarsapoken do dung i, tarsiar muse ma barita i koran-koran dohot i televise bahaso ayah ni si Magdalena tarbukti manangko epeng na bahat, i ma so ona uhum sampe 30 taon lolotna i bagasan penjara. Salain ia, adong anta na piga alak nai na ona uhum, tarmasuk si Porngas i uhum lolotna 15 taon. Ngebedabe, pabege-bege barita i tangis doma simatobang ni si Ponggas aduana. Ngana unjung be kehe Jamargoso minum kopi tu lopo arani ilala ilala ia paida-ida alak huta nia i. Salangkon mangecek dot kalak i pe ngara ia jabat, benna ama na santak ilana ilala ia.

Arani i mada, so marsipaingot sajo ia tu anggi-anggi ni si Porngas, manat-manat pala manjalaki karejo i huta na godang an so ulang be irasoi alai be na ialami ni angkang ni alai i na karejo dohot bayo si panangko godang i.

Oleh : Edi Nasution

Comments

Komentar Anda

Silahkan Anda Beri Komentar

Situs ini menggunakan Akismet untuk mengurangi spam. Pelajari bagaimana data komentar Anda diproses.